De Stadspas van Amsterdam, de Rotterdampas, de Ooievaarspas in Den Haag…  de grootste gemeenten in Nederland hebben allemaal een eigen stadspas. Sommige gemeenten werken met tegoeden. Andere kiezen voor een kortingspas die gratis of te koop (of allebei) wordt aangeboden. Bij de ene gemeente ligt de grens om in aanmerking te komen op 130% van het sociaal minimum, maar dat kan ook meer of minder zijn.

Er is dus niet één kant-en-klare stadspas die je als gemeente zomaar van de plank kunt halen. Het ontwerpen, uitvoeren en promoten van een stadspas kost tijd. En geld. Maar de stadspas biedt ook veel voordelen en kostenbesparingen. De pas maakt minimaregelingen doorgaans efficiënter en gebruiksvriendelijker. Inwoners hoeven niet keer op keer te bewijzen dat ze in aanmerking komen en worden niet ontmoedigd door ingewikkelde declaratiefondsen. Dat bevordert het gebruik van regelingen en scheelt tegelijkertijd veel kostbare ambtenarencapaciteit.

Voor de haalbaarheid van een stadspasoplossing is het van belang dat de kosten in balans zijn met het gebruikersvolume. Zijn er genoeg potentiële pasgebruikers om de investering te verantwoorden?

De drie eerder genoemde grote gemeenten met een stadspas zijn ook de gemeenten met de hoogste absolute aantallen armen in Nederland en hebben dus de grootste potentiële doelgroepen voor de stadspas. Dat betekent echter niet dat de pas uitsluitend voor grote steden werkbaar is. Met een multifunctionele pas voor meerdere doelgroepen of zelfs voor iedereen is de stadspas ook voor kleinere gemeenten haalbaar.

Dat niet alleen de allergrootste steden, maar ook kleinere gemeenten van de voordelen van een stadspas kunnen profiteren, laat Zwijndrecht zien. De gemeente wilde een stadspas invoeren om, in eerste instantie, twee regelingen efficiënter en veiliger uit te voeren. Binnen twee jaar is de ZwijndrechtPas succesvol geïntroduceerd én uitgebreid en gegroeid tot een stadsbrede pas.

Met zo’n 45.000 inwoners behoort Zwijndrecht tot de middelgrote gemeenten van Nederland. Ter vergelijking: Amsterdam heeft 922.679 inwoners, Rotterdam 664.311 en Den Haag 562.446 inwoners. Door de stadspas slim in te zetten voor twee verschillende doelgroepen, verdubbelt Zwijndrecht het aantal gebruikers van de pas. De ZwijndrechtPas wordt ingezet om een kledingregeling aan te bieden voor kinderen uit gezinnen met een inkomen tot 140% van het wettelijk sociaal minimum. Daarnaast krijgen mantelzorgers via de ZwijndrechtPas hun mantelzorgwaardering.

Een andere manier om de haalbaarheid van de stadspas te vergroten, is het combineren van regelingen. Met één oplossing en infrastructuur voor meerdere regelingen vermijd je als gemeente de hoge overheadkosten van een versnipperd beleid. Als het stadspasplatform eenmaal is ingericht, kunnen extra of nieuwe regelingen snel en efficiënt worden toegevoegd.

Dankzij het slimme passysteem kunnen specifieke tegoeden altijd alleen voor het betreffende doel worden gebruikt. Nieuwe pashouders konden de ZwijndrechtPas en het witgoedbudget tegelijkertijd aanvragen. Na een ware run op de witgoedregeling besloot de gemeente al snel om meer budget vrij te maken.

In november 2023 is de ZwijndrechtPas Cadeaukaart geïntroduceerd: een lokale cadeaukaart in dezelfde look-and-feel en die gebruikmaakt van hetzelfde onderliggende platform. De cadeaukaart is verkrijgbaar voor iedereen in Zwijndrecht en daarbuiten. Het tegoed op de pas kan uitsluitend worden besteed bij aangesloten lokale ondernemers, waarmee de cadeaukaart de lokale economie stimuleert.

Door een pas stadsbreed in te zetten, worden de kosten ook deels gedragen door betalende consumenten. Dat kan niet alleen met een cadeaukaartfunctie, maar ook met een kortingspas die je zowel te koop als gratis aanbiedt voor specifieke doelgroepen. De stadsbrede pas heeft bovendien het grote bijkomende voordeel dat deze alle stigmatisering wegneemt.

En waarom zou je de grenzen leggen bij je eigen gemeente? Met een goed lokaal aanbod kan een stadspas die als kortingspas werkt zelfs interessant zijn voor toeristen die op zoek zijn naar cultuur, ontspanning en andere activiteiten tijdens hun verblijf.

Een stadspas is veel meer dan een middel om een gemeenteregeling uit te voeren. De juiste stadspasoplossing bespaart je gemeente tijd, bereikt doelgroepen beter en creëert een lokale gemeenschap waarin inwoners, ondernemers, maatschappelijke instellingen en verenigingen met elkaar verbonden zijn. Door doelgroepen en regelingen slim te combineren, kunnen ook kleinere of middelgrote gemeenten profiteren van de voordelen van de stadspas.